Welke lichtsterkte is geschikt voor welke ruimte?

Verschillende ruimtes hebben verschillende hoeveelheden licht nodig. Misschien heeft u wel eens van de termen lumen en lux gehoord? Deze termen geven de lichthoeveelheid en de lichtsterkte aan. Er is vaak veel onduidelijkheid over deze termen en over welke lichtsterkten/hoeveelheden geschikt zijn voor verschillende soorten ruimtes. In deze blog leggen we daarom duidelijk uit wat het verschil is tussen de termen lumen en lux en geven we een duidelijk overzicht van lichtsterktes die geschikt zijn om toe te passen in verschillende ruimtes.

Lumen

Lumen is de eenheid die de lichthoeveelheid aangeeft. Het gaat dus over de hoeveelheid licht die een lamp geeft. Het is een fotometrische eenheid. Dit betekent dat er rekening wordt gehouden met een subjectief element, namelijk het menselijk oog. Het oog is is voor bepaalde kleurtemperaturen gevoeliger dan voor andere kleurtemperaturen. Om deze reden kunnen verschillende lichtkleuren zorgen voor verschillende indrukken van de hoeveelheid licht. Een warm witte lamp kan bijvoorbeeld exact dezelfde hoeveelheid energie uitzenden als een koud witte lamp, maar toch geeft dit een andere indruk van de hoeveelheid licht. Lumen is dus een fotometrische eenheid en dit houdt in dat bij het bepalen van de hoeveelheid lumen rekening wordt gehouden met de waarneming van het menselijk oog.
 

Lux

De hoeveelheid lux is de daadwerkelijke hoeveelheid licht in een bepaalde ruimte, ook wel de lichtsterkte genoemd. Lux is het aantal lumen dat nodig is per vierkante meter. Dus: één lux is gelijk aan één lumen per vierkante meter. Deze term zegt al veel meer over de daadwerkelijke lichthoeveelheid dan de term lumen. Toch is het nog steeds niet helemaal voldoende. De daadwerkelijke lichtsterkte kan namelijk variëren door bijvoorbeeld de hoogte waarop een lamp wordt opgehangen of door de verdeling van het licht. Bij een lamp die op een hoogte van 6 meter hangt wordt bijvoorbeeld een minder grote lichtsterkte ervaren dan wanneer dezelfde lamp op 2 meter hoogte hangt. Om u een duidelijker beeld te geven van wat een bepaald aantal lux inhoudt vindt u hieronder een klein overzicht van verschillende lichtsterktes buiten.
 

• Direct zonlicht: 100.000 lux

• Indirect zonlicht/daglicht: 10.000 lux

• Bewolkte dag: 1000 lux

• Erg donkere dag: 100 lux
   

Norm voor lichtsterkte

De Europese unie heeft een norm opgesteld, namelijk de NEN_EN 12464-1:2011 nl. Deze norm specificeert het aantal lux dat gewenst is voor verschillende werksituaties (ruimtes). Hieronder geven wij enkele voorbeelden die beschreven staan in de norm. Het kan gezien worden als richtlijn voor het gewenste aantal lux per ruimte. 

Algemene ruimten

• Opslagruimte: 100 lux

• Garderobes, toiletten en badkamers: 200 lux

• Kantines: 200 lux

• Expeditie en goederenontvangst: 300 lux

• Magazijn: 150 lux

• Gangen: 100 lux

• Trappen en roltrappen: 100 lux

• Liften: 100 lux

Kantoren

• Kantoorruimte: 500 lux

• Vergaderruimte: 500 lux

• Precies werk zoals technisch tekenen: 750 lux

• Receptie: 300 lux

Winkels

• Winkelvloer: 300 lux

• Kassa: 500 lux

Onderwijsinstellingen

• Klaslokaal: 300 lux

• Collegezaal: 500 lux

• Gangen: 100 lux

• Entree: 200 lux

• Trappen: 150 lux

• Leeszaal bibliotheek: 500 lux

• Kantine: 200 lux

• Sporthal: 300 lux
   

Aantal lumen berekenen

De hoeveelheid lumen die u nodig heeft voor een bepaalde ruimte kunt u gemakkelijk zelf berekenen. Eén lux is één lumen per vierkante meter. De eerste stap is het bepalen van het  gewenste aantal lux. Ook is het belangrijk om het oppervlakte van de ruimte te weten. 

Het oppervlakte van de ruimte keer het gewenste aantal lux is het aantal lumen dat u nodig heeft om de ruimte naar uw wens te verlichten. Op deze manier kunt u gemakkelijk zelf het benodigde aantal lumen berekenen.
 

Rekenvoorbeelden en advies

Hieronder vindt u een overzicht met voorbeelden van welke verlichting geschikt is voor bepaalde ruimten. Het gewenste aantal lux is gebaseerd op de NEN normen van de Europese Unie. We geven een aantal voorbeelden en advies voor verlichting die u kunt gebruiken. U dient er wel rekening mee te houden dat dit een richtlijn/rekenvoorbeeld is. De daadwerkelijke hoeveelheid lux kan altijd nog verschillen door bijvoorbeeld de hoogte waarop lampen zijn opgehangen of de verdeling van het licht. Daarnaast is het gewenste aantal lux ook een kwestie van persoonlijke smaak.

Kantoor 40m2

• Aantal lux: 500
• Aantal lumen: 20.000
• Voorbeeld verlichting: 8 keer LED Paneel 30x60 4000K (2400 lumen)

Klaslokaal 40m2

• Aantal lux: 300
• Aantal lumen: 12.000
• Voorbeeld verlichting: 5 keer LED Paneel 30x60 3000K (2400 lumen)

Kantine 30m2

• Aantal lux: 200
• Aantal lumen: 6000
• Voorbeeld verlichting: 7 keer LED Downlight 3000K 12W (900 lumen)

Winkelvloer 120m2

• Aantal lux: 300
• Aantal lumen: 36.000
• Voorbeeld verlichting: 18 keer LED Rail Spot 3000K (2000 lumen)

Waar nog meer rekening mee houden?

Het aantal lux of lumen is niet het enige waar u rekening mee dient te houden bij het kiezen van uw verlichting. Er zijn een aantal andere factoren die een belangrijke rol kunnen spelen. Eerder in deze blog hadden we het al over kleurtemperaturen. De drie belangrijkste kleurtemperaturen zijn warm wit, helder wit en koud wit. Voor kantoren is bijvoorbeeld helder witte LED verlichting (4000k) het meest geschikt. Voor een fabriekshal is koud witte LED verlichting (6000k) het meest geschikt en voor een woonkamer is warm witte LED verlichting het meest geschikt (3000k). Voor meer informatie leest u deze blog over kleurtemperaturen. Een ander aspect om rekening mee te houden is of de verlichting wel of niet dimbaar is. Voor bepaalde ruimtes kan het wenselijk zijn om de lichtsterkte naar wens sterker of minder sterk te kunnen maken. 
 

Wilt u meer informatie over de betekenis van lumen en lux? U kunt het lezen in deze blog: Wat is lumen en wat is lux?
 

Indien u nog vragen heeft over het kiezen van de juiste verlichting kunt u gerust contact opnemen met onze klantenservice.